Author: Nagarik Online

विवेकशील साझा पार्टीका केन्द्रीय संयोजक रबिन्द्र मिश्रले काठमाडौँका मेयर बिद्यासुन्दर शाक्यले  जनतालाई धुवा र धुलो मात्र दिएको बताएका छन् । शनिवार काठमाडौँमा आयोजित  सम्मान तथा नुवाकोट काठमाडौँ सम्पर्क भेलामा मन्तब्य राख्ने क्रममा मिश्रले शाक्य काठमाडौँ महानगरपालिकाको मेयर भएयता सुबिधा भोगमा  लागेको आरोप लगाए । मौका पाउदा मेयर शाक्यले आफुलाई जिताउने जनताका लागि केही नगरेको भन्दै राजधानीबासीलाई गम्भीर भएर सोच्न आग्रह गरे । जनाता जागरुक नभए अबको २० वर्ष पछि पनि काठमाडौँले आज भोगीरहेकै समस्या भोग्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।

श्रम रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्री गोकर्ण बिष्टले वैदेशिक रोजगारीमा जानुपर्ने बाध्यताको अन्त्य गर्दै मुलुकमै वर्षेनी लाखौ नेपालीलाई रोजगारी सिर्जना गर्ने दाबि गरेका छन् । यसै वर्षको बजेटमा समावेश गरिएको प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रमका बारेमा विभिन्न राजनीतिक दलका युवा संगठनका पदाधिकारीहरु सँग गरिएको छलफलमा मन्त्री विष्टले प्रधानमन्त्री स्वरोजगार कार्यक्रमलाई सबैको साझा कार्यक्रम बनाउने बताए । मुलुको सबै भन्दा ठुलो समस्या गरिवी र बेरोजगारी भएको उल्लेख गर्दै मन्त्री बिष्टले त्यसलाई अन्त्य गर्ने गृहकार्यको अन्तिम चरणमा मन्त्रालय पुगेको जनाए ।

विकास बजेटको कम्तिमा २० प्रतिसत बजेट रोजगारी सिर्जना गर्न अनिवार्य खर्चिनु पर्ने बाध्यकारी व्यस्था मन्त्रिपरिषद मार्फत स्वीकृत गर्ने तयारीमा रहेको समेत मन्त्री बिष्टले बताए ।

कार्यक्रममा विभिन्न राजनीतिक दलमा आवद्द युवा संगठनका प्रतिनिधीहरुले युवा र निजी क्षेत्र सँग सहकार्य गरेर रोजगारी सिर्जना गर्ने कार्यक्रम ल्याउन सुझाव दिएका थिए । सभागीहरुले व्यसायिक शिक्षामा जोड दिन,सीप भएकालाई अवसर प्रदान गर्न,उद्यमीका समस्या समाधान गर्न,प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रमलै पार्टीको नीति भन्दा मुलुककै नीतिका रुपमा लिन आग्रह गरे ।

सहभागीहरुले रोजगारी अभावले मुलुकमा विभिन्न हिंसात्मक घटना बढेको भन्दै राष्ट्रिय गौरवका आयोजनामा युवा शक्तिलाई सामेल गराउन आग्रह गरेका थिए ।

आवश्यक परे संविधान संसोधन गर्न तयार रहेको कार्यवाहक प्रधानमन्त्री ईश्वर पोख्रेलले बताएका छन् ।
नेपाल सरकारको महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रालयद्वारा आयोजना गरिएको दोस्रो वालिका सम्मेलनमा वहाँले यस्तो भन्नु भएको हो । सन् २०१६ मा नेपालमा पहिलो बालिका सम्मेलन भएको थियो । जसमा बेलायति राजकुमार ह्ययारी समेत उपस्थित थिए । दोस्रो सम्मेलनमा आउन नपाउदा ह्ययारीले माफी माग्दै बालिकाहरुलाइ भिडियो मार्फत शुभ कामना दिएका छन् ।
सम्मेलनमा महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्री थम माया थापा, संयुक्त राष्ट्र संघ जनसंख्या कोषकी सद्भावना राजदूत मनिषा कोइराला, राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगकी सदस्य मोहना अन्सारी ,डीएफआइडी नेपालका प्रमुख रूरिक मार्डसन, बालिकाहरु लगायतको उपस्थिति रहेको थियो ।

वैदेशिक रोजगारीको सिलसिलामा साउदी अरबको जेलमा मृत्युदण्ड कुरिरहेका दिल बहादुर घर्ति मगर मृत्युलाई जितेर नेपाल फर्किएका छन् । साउदीको एउटा अदालतले गाडीले किचेर एक साउदी नागरिक मारेको अभियोगमा घर्तिलाई मृत्युदण्डको फैसला सुनाएको थियो । घर्तिले भने आफु निर्दोष रहेको बताउदै आएका छन् । उनका अनुसार मृतक आफैले पछाडीबाट गाडी ल्याएर ठक्कर दिदा उक्त घटना भएको थियो । घर्ति मृतकको परिवारलाई ब्लड मनि स्वरुप नेपाली रुपैया ६७ लाख तिरेर बाच्न सफल भएका हुन् । इस्लामिक सरिया कानून अनुसार मृतकका परिवारले पैसा लिएर वा त्यसै हत्यारालाई माफी दिन सक्छन। घर्तिलाइ बचाउन विश्वभर रहेका नेपालीहरुले आर्थिक सहयोग गरेका थिए ।

चालिस बर्ष भन्दा बढी समय प्राध्यापन पेशामा संलग्न रहेका माधव आचार्य मुलतः सामाजिक अपराध शास्त्री हुन । समाजमा हुने हरेक अपराधको विषयमा सुक्ष्म विश्लेषण र अनुसन्धान गर्ने आचार्यसँग नागरिक दैनिकका टपेन्द्र कार्कीले सामाजिक अपराध बढ्नुको कारण बारे गरेको कुराकानीका मुख्य मुख्य अंशहरु यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ ।
समाजिक अपराध बढेको छ, कस्तो कस्तो अवस्थामा सामाजिक अपराध हुन्छ ?
समाजिक अपराधमा वृद्धि भएको सत्य हो । जनतामा चेतनाको स्तर वृद्धि भएका कारण पनि प्रहरीमा यस्ता उजुरी बढ्को छ । सञ्चारमाध्यम र सामाजिक सञ्जालमा आएका समाचारलाई हेर्ने हो भने सामाजिक अपराधको बृद्धिदर निकै बढेको छ ।
पहिले यौनसँग सम्बन्धीत घट्नाहरु आपसमै मिलाइने गरिन्थ्यो । अहिले सामाजिक चेतनास्तरमा बृद्धि भएका कारण प्रहरीमा उजुरी बढेको छ भने सञ्चारमाध्यममा पनि बढी समाचारहरु आउने गरेका छन् ।
यस्ता अपराध बढ्नु र प्रहरीमा उजुरी आउनुमा विविध कारणहरु रहेका छन् । जस्तो कि प्रहरीको निगरानी कम हुनले अपराध बढेको र शक्तिका आँडमा कानुन हातमा लिन सकिन्छ भन्ने भयो भने अपराधीले प्रश्रया पाएको देखिन्छ ।
त्यस्तै कहिलेकाँही आवेश प्रेरित अपराध पनि हुने गरेको छ । प्रहरी प्रशासन फितलो छ, राजनीतिक नेतृत्व असफल भयो भने तथा कर्मचारी प्रशासन फेल भयो भने त्यस्तो अवस्थामा अपराध बढी हुन्छ । गरिबी, आर्थिक अभाव, यौनिक मनोविज्ञान जस्ता कुराले अपराधले प्रश्रय पाएको छ । अहिले देखिएका बलात्कार हत्या, एसिड हान्ने जस्ता जघन्य अपराध यसैको शृंखला हो ।
यौन अपराधमा बढ्नुको कारण के होला ?
सामाजिक अपराधमा यौन अपराध बढी हुने गरेका छन् । हाम्रो समाजमा यौन अपराधले प्रश्रय पाएको पनि देखिन्छ । तर यसलाई नियन्त्रण गर्न प्रशासन संयन्त्र कहिले सफल र कहिले असफल हुँदा प्रहरी प्रशासन विवादमा आउने गरेको छ । यौन हिंसा अहिलेको अवस्थामा इन्टरनेट वा सामाजिक सञ्जालका कारण पनि बढेको पाइन्छ,त्यसलाई मात्र दोष दिन मिल्दैन ।
सामाजिक संरचनाको अस्तव्यस्थतालाई हामीले ध्यान दिनुपर्छ । अहिले पनि हामी संक्रमणकालमा छौ जसका कारण यौनिक हिंसाहरु बढेका छन् । क्रान्तिका नाममा अलि छाडा हुन थाल्यौ । धर्मको आस्था पनि टुटे । सामाजिक संरचनाको स्वतः नियन्त्रण हुने अवस्था पनि रहेन ।
यो भन्दा अघि पनि यौनिक हिंसा हुन्थे तर केही घट्ना प्रशासनमा आउथे केही आउदैनथे । धेरैजसो आफन्तहरुबाटै यौनिक हिंसा हुने गरेका छन् त्यसकारण प्रसासनमै नआइकन मिलाइन्थ्यो । अहिले त्यस्तो अवस्था छैन प्रायः सबै यौनिक हिंसा सम्बन्धी मुद्धाहरु प्रशासनमा आइपुगेका छन् यो राम्रो पक्ष हो ।
जाने बुझेकै मानिसबाट सामाजिक अपराध बढ्नुको कारण चाहि के होला ?
खासगरी यौन सम्बन्धी अपराधहरु यससँग जोडिन्छन् । यौनहिंसालाई सामाजिक अपराधको डरलाग्दो शृंखलाको रुपमा लिनुपर्छ । विशेष गरी जानेबुझेको मानिसहरु कसरी अपराधबाट बच्न सकिन्छ भन्ने उपाए निकालेर त्यसतर्फ आकर्षित हुन्छन र धेरै जसो आफूलाई कानुनभन्दा माथि राख्ने व्यक्तिहरु यौन हिंसामा संलग्न हुन्छन । म आफू उम्किन्छु वा आफूलाई कसैले पनि पक्राउ गर्न सक्दैनन भन्ने मनस्थिति बोकेको मानिस यस्ता गतिविधिमा बढी सक्रिय हुन्छन । बच्ने अवसर देख्नु भनेको नैतिकता ह्रास हुनु हो । कतिपय मानिसमा चेतनाको अभावले पनि अपराध गर्नसक्छ ।
यसमा के के कारणहरु जोडिएका होलान ?
सिलसिलेबर अपराधको कारण हुन्छन त्यसकै एकै कारण अपराध गर्यो होला भन्ने हुँदैन । लामो द्धन्दबाट आएका हामीले अपराधको विविध पक्षलाई नियाल्नु पर्ने हुन्छ । संक्रमणकालमै छौ त्यसले जे जति उथलपुल ल्यायो, कानुन भंग गर्ने, अलिअलि मनोमानी गर्ने, छाडापन देखाउने जस्ता विकृतिलाई मद्दत गर्यो । साथ साथै मानिसमा एक प्रकारको अहंमता पनि बढ्यो जसका कारण लामो समयसम्म संयमता अपनाउन सकिएन वा धैर्य गर्न नसक्दा र प्रतिशोधको भावाना पनि यससँगै जोडिएर आएका छन् ।
अवसरका कारण पनि अपराध बढ्छन भन्नु भयो कस्तो अवसरले अपराधलाई प्रश्रय दिएको हुन्छ ?
म पक्राउ पर्दिन वा प्रहरीलाई छल्न सक्छु भन्ने साहस जुटाउछ, त्यस्तो अवसर देख्छ त्यस्तो बेला अपराधीले अपराध गर्दछ । जहाँ कानुनबाट बच्न सक्दिन भन्ने लाग्यो भने वा प्रहरीको निगरानी बढ्यो भने त्यस्तो स्थानमा कित अपराधी पुग्दै पुग्दैन पुग्यो भने पनि अपराध नै हुदैन । समाजमा एउटै नैतिक चरित्र भएका व्यक्ति हुदैनन नैतिक चरित्र कमजोर भएका व्यक्तिहरु कानुन उल्लंघन गर्न हत्तारिन्छन ।
शक्तिको आडमा हुने अपराधलाईचाहि हामी के भन्छौ ?
शक्तिको आड भन्नाले राजनीतिक शक्ति हो । यो सबैभन्दा बलियो शक्ति भएकाले यसको आडमा अपराध हुने गरेका छन् । समाजमा बसेका प्रतिष्ठित व्यक्ति वा धनको शक्ति यिनको आडमा पनि अपराध हुने गरेको छ । यसको आडमा हुने अपराधचाहि सधै निमुखा, सुरक्षा विहिन तथा आर्थिक रुपले विपन्न भएकाहरुमाथि शोषण हुने गरेको यसलाई हामी समाजिक अपराध शृंखलाको उच्चतम विन्दु मान्न सक्छौ । यिनलाई नियन्त्रण गर्न राज्यको आवश्यकता परेको हो र कानुनका आधारमा सबै समान छन भन्ने कुरालाई स्थापित गर्न राज्यको आवश्यकता पर्छ । अपराधि मनोविज्ञानकै कारण कहिलेकाही यस्ता शक्तिहरु राज्यभन्दा पनि माथि भएको आभाष दिलाउन खोज्छन ।
पछिल्लो पटक चर्चामा रहेको बलात्कारपछि हत्या भएको घट्नालाई कसरी विश्लेषण गर्नुहुन्छ ?
किशोरी वा महिला बलात्कारकैै घट्नाहरु किन हुन्छन यसमा सबैको चासो बढ्को छ । पहिले भन्दा अहिले बढी जानकारीमा आउन थालेका छन् । मास मिडिया वा इन्टरनेटमार्फत आउने यौन छाडा पनले पनि बलात्कार हुनुमा केही न केही योगदान गरेको छ । किशोर किशोरीको हातमा मोवाइल हुन्छ त्यो मोवाइलको माध्यमबाट एक अर्कासँग सम्पर्क गर्ने, उमेर नपुगी भागर हिड्ने जस्ता विषय पहिले थिएनन । प्रविधिको सही प्रयोग हुनुपर्ने ठाउँमा दुरुपयोग हुन थाल्यो । त्यसकारण अपराधले प्रश्रय पाएको पाइन्छ । त्यस्तै किशोर किशोर क्षणिक मनोरन्जनमा रमाउदा र त्यसले भविष्यमा हुने जोखिमको आँकलन गर्न नसक्दा पनि यस्ता घट्नाहरु बढेका छन् । प्रहरीको अनुसन्धानलाई हेर्ने हो भने बलात्कारपछि हुने घट्ना धेरैजसो चिनेजानेका र नजिकका आफन्तहरुकै कारणबाट हुने गरेका छन् ।
त्यसो भए प्रविधिकै कारण अपराध बढेका हुन त ?
प्रविधि भनेको अवसर हो । विकासको महत्वपूर्ण पाटो हो । यसका राम्रा र नराम्रा दुवै पक्ष छन धेरै जसो राम्रा पक्ष छन तर कहिलेकाही प्रविधिको प्रयोग सही भएनकि भन्ने हो । जहाँसम्म इनरनेटबाट आउने अश्लिलतालाई रोक्न सकिदैन भने त्यो हेरेपछि मान्छेको भावानामा मनोविज्ञानमा कुप्रभाव पार्छ । खासगरी किशोर अल्लारे व्यक्तिहरु परिपक्व भैसकेका छैन त्यस्ता व्यक्तिहरु अवाञ्छित गतिविधिमा आकर्षित हुनसक्छन । यौनिक हिंसाका अपराध बढ्नुमा प्रविधि एउटा कारण हो ।
घरेलु हिंसाको तथ्यांक हेर्ने हो भने एक वर्षमा १२ हजार भन्दा बढी पीडित भएको पाइन्छ । यसमा यौनहिंसा मात्रै परेको छैन अन्य हिंसालाई पनि घरेलु हिंसाको रुपमा हेरिएको छ त्यसकारण यसमा कसरी प्रविधिलाई दोष दिन मिल्ला र ?
मैले अघि नै भने यौन हिंसामा प्रविधिको धेर थोर प्रभाव रहेको छ । घरेलु हिंसा भन्नाले कुटपीट, अमर्यादित व्यवहार, यौनहिंसा यी सबै पर्दछन यसमा धेरैजसो पीडित महिला नै हुने गरेका छन् । महिलाहरु आर्थिक रुपमा सक्षम नहुनु, शैक्षिक चेतनास्तर कमजोर हुनु, त्यो अवस्थामा यो हिंसा सहनयोग्य होइन । महिलामाथि पारिवारिक शोषण हुने हुँदा राज्यले सेक्टर हाउसको व्यवस्था गर्नुपर्छ जसका कारण उनीहरु सुरक्षित हुन सकुन । तर राज्यले कानुनी प्रकृया लैजादा कतिपय अवस्थामा प्रतिशोधको भावानाले त्यस्ता महिला झन बढी पीढित हुने अवस्था पनि आएको छ । महिलाहरु आर्थिक रुपमा सक्षम भएको स्थानमा घरेलु हिंसा कम हुने गरेका छन् । यस्तो हिंसा कम गराउन आर्थिक रुपमा सबल र शैक्षिक चेतनाको स्तरमा बृद्धि गरिनुपर्छ । जहाँ अल्पशिक्षा छ जहाँ आर्थिक परनिर्भता छ त्यहाँ जुनसुकै कारणले पनि हिंसा हुने गरेको छ अहिले कञ्चनपरकै घट्ना हेर्ने हो भने पनि त्यहाँकही न कही आर्थिक परनिर्भता र चेतनाको स्तर कमजोर भएको परिवारमाथि बज्रपात पारिएको छ ।
सेक्टर हाउसमा चाहि के कस्तो व्यवस्था हुन्छ ?
राज्यले तयार पारेको सेक्टर हाउस महिलाका लागि सुरक्षित मानिन्छ । यसमा राज्यले नै महिलालाई आर्थिक रुपमा सबल बनाउछ । शिक्षामा जोड दिइएको हुन्छ ।सचेतनामा राज्यको अग्रसता बढी हुन्छ । तिमी सीप सिक र आर्थिक रुपमा सबल बन भनिएको हुन्छ । विवाहित महिलालाई सम्बन्ध विच्छेदका क्रममा अंशलाई भन्दा उनलाई शिक्षा र सीपलाई जोड दिनुपर्छ । अंशका कारण पनि प्रतिशोधले अपराध बढाएको पनि छ । त्यसकारण यस्ता सेक्टर हाउसको निर्माण आवश्यक छ ।
शुरुमा सहमतिमै शारीरिक सम्पर्क गर्ने र असमझदारी बढेपछि बलात्कार हुने जस्ता विषयमा चाहि यहाँको के धारणा छ ?
यसलाई मैले दुई तीन तरीकाले हेर्ने गरेको छु । पहिले जस्ता असुरक्षित हुने महशुस कसैले पनि गरेका छैनन, डान्सबारमा जान्छन, विदेश जान्छन , सबै क्षेत्रमा सुरक्षित महशुस गर्छन त्यसकारण शुरुमा सहमतिमै शारीरिक सम्पर्क गर्छन पछि असमझदारी बढेपछि बलात्कारको अभियोगमा पैसाको बार्गेनिङ कसैले छुटकारा लिन्छन कसैले प्रहरीको मा उजुरी गरेर फसाइदिन्छन यो क्रम बढिरहेकै छ । मानिसको सोचाई र भविष्यप्रति चिन्तित हुने अवस्थामा परिवर्तन हुनु आवश्यक छ ।
सामाजिक अपराधको मूख्य कारण आर्थिक अभाव हो भन्न सकिन्छ ?
त्यतिमात्रै होइन , धेरैवटा मात्र एउटा हो । त्यसबाहेक कमजोर प्रहरी प्रशासन हो, कमजोर न्याय प्रणाली पनि हो । कुसँगतका कारण पनि अपराध हुन्छ । साथसाथमा अश्लिल सामाग्रीहरुको कारणले पनि अपराध बढाउछ ।
समाजिक अपराधबाट समाजमा पर्ने असरचाहि के हो ?
जबसम्म मानिसहरुले न्यायपाए भन्ने अवस्थाको महशुस गर्देनन त्यहाँ कानुनमा विश्वासको अभाव रहन्छ । कानुनमा आस्था नहुनु भनेकै व्यत्तिगत रुपमा बद्लाको भावाना बढ्नु हो । यसबाट हिंसात्मक प्रवत्ति बढ्नु हो । कानुनमा विश्वास हुँदासम्म मानिसले त्यसैमा ध्यान दिन्छ कानुुन मान्छ, नैतिकवान हुन्छ । जब अविश्वास बढ्छ त्यहाँ सामाजिक संरचनानै खल्बलिने गरी अपराध हुन्छ ।
कुन कुन उमेर समूहका व्यक्तिहरुबाट बढी अपराध हुन्छ ?
१६ देखि २५ बर्ष उमेर समूहका व्यक्तिहरुबाट बढी अपराध हुने गरेको छ । त्यसमाथिका मानिसहरुबाट अपराध हुदैन भन्ने होइन । १६ देखि २५ बर्षको उमेर समूह भनेको निकै चञ्चले र अपरिपक्व समय हो यसबेला मानिसका मनमा विभिन्न खाले संवेगहरु उत्पन्न हुने गर्छन ।
कानुनी कारवाहीको दायरा फराकिलो नभएको हो कि ?
प्रहरी प्रशासनले भ्याएसम्म कारवाही गरेको छ । सबै स्थानमा प्रहरीको उपस्थिति हुन सक्दैन प्रहरीलाई जनताले सहयोग गर्नुपर्छ । अपराध नियन्त्रणका लागि प्रहरी पनि कर्तव्यनिष्ठ हुनुपर्छ । प्रहरीले वैज्ञानिक उपकरणको माध्यमबाट अनुसन्धान गर्नुपर्छ । प्रहरीका परेका उजुरीलाई निष्ठापूर्वक अनुसन्धान गरे विवाद आउदैन । प्रहरीले कारवाही नै गरेको छैन भन्नेचाहि होइन । प्रहरीलाई स्वतन्त्रापूर्वक अनुसन्धान गर्न दिनुपर्छ । उनीहरुलाई राजनीतिक प्रभाव र दवाब राख्नु हुदैन । राजनीतिको आडमा हुने अपराधलाई निस्तेज पार्न प्रहरी मात्रै लागेर हुदैन राजनीतिक दलका नेताहरु स्वंय अग्रसर हुनु जरुरी छ ।
त्यसो भए राजनीतिक दलले पनि अपराधीलाई संरक्षण गरेका छन ?
अबश्य हो । राजनीतिक दलहरुले भ्रष्टचारीलाई संरक्षण गर्नु, अपराध गरिसकेको व्यक्तिलाई संरक्षण गर्नु अझ चुनावमा टिकटनै दिएर उम्मेदवार बनाउनु जस्ता गल्ती राजनीतिक दलहरुले गरेका छन् । प्रहरी प्रशासन पछि लागेपछि राजनीतिक दलमा प्रवेश गरेर संरक्षण लिने र दिने गरिएको छ यसबाट राजनीतिलाई दुषित बनाइयो । कसुरदारलाई संरक्षण गर्ने पार्टी अपराधीको मतियार हो ।अपराधीलाई संरक्षण गर्ने नेताहरु अपराधीको मतियार हुन । प्रहरीको मनोबल उच्च बनाइदिनुको सट्टा नेताहरुको दबाब दिने गरिएको छ । त्यसकारण प्रहरीको संयन्त्र चुस्त दुरुस्त बनाइनु पर्छ । प्रहरीको साधान स्रोत सम्पन्न बनाउनु गर्नुपर्छ । राजनीतिक दबाब आयो भने प्रहरीले त्यसको रेकर्ड राखेर अपराधीलाई संरक्षण गर्ने नेता र दलको बारेमा सार्वजनिक गर्नुपर्छ । त्यसपछि यस्ता समाजिक अपराधहरु नियन्त्रण हुदै जान्छन ।

दिनेश लुइटेल/

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले लिएका सुधार सम्बन्धी केही नीतिले विश्व अर्थतन्त्रमा बलियो बन्दै गएको अमेरिकी डलरको प्रभाव विश्व बजारमा लामो समय नटिक्ने योजना आयोगका पूर्व उपाध्यक्ष तथा अर्थशास्त्री डा शंकर शर्माले बताएका छन् । अमेरिकामा बैंकहरुले ब्याज दरमा बृद्दी गर्नु तथा चीन, जापान लगायतका देश बाट आउने सामानको भन्सार दरमा भएको बृद्दीले पनि विगत केही महिनायता डलर निरन्तर उकालो लागेको शर्माको बुझाइ छ । नागरिक सँग कुरागर्दै पूर्व उपाध्यक्ष शर्माले भने-‘केही समयलाई अमेरिकी अर्थतन्त्र बलियो भएको देखिए पनि व्यापार युद्दले मजबुत बनेको अमेरिकी अर्थतन्त्र धेरै समय टिक्दैन ।’

भारतीय मुद्रा कमजोर हुनु तथा भारत सँग जोडिएकाले नेपाली मुद्रा पनि अवमुल्यन हुनु स्वाभाविक भएको शर्माको भनाइ छ । तर भारतीय रुपैया सँग स्थिर रहेको नेपाली रुपैयाको अवमुल्यन भएको भन्दै यसलाई समायोजन गर्नुपर्ने आवाज उठिरहेका बेला अर्थविद् शर्मा अहिले नेपाली मुद्रा अवमुल्यन गर्ने वा अधिमुल्यन गर्ने विषयमा प्रवेश गर्नु उचित नहुने धारणा राख्छन । नेपाली मुद्रा अवमुल्यन भएपनि नेपालमा सबै भन्दा धेरै भारतीय लगानी हुनु र नेपालको धेरै व्यापार भारत सँगै हुने भएकाले बिना अध्ययन दुइ देशको मुद्रा समायोजन गर्न उपयुक्त नहुने शर्माको सुझाव छ ।

डलर बलियो हुँदा नेपाललाई भने घाटा/नाफा दुवै हुने गरेको छ । वैदेशिक रोजगारमा रहेका नेपालीले रेमिट्यान्स पठाउन राम्रो दर पाउछन,त्यस्तै पर्यटनमा मद्दत पुग्छ,नेपाल भित्रिने प्रत्यक्ष लगानी बढ्छ ।
यसै बेला नेपाल बाट सामान निर्यात गर्दा नेपालले फाइदा लिन सक्छ ।
तर डलरको मुल्यमा आएको बृद्दीले नेपालले धेरै घाटा पनि व्यहोर्नु पर्ने हुन्छ । नेपालमा निर्यात भन्दा आयात धेरै छ । यस्तो अवस्थामा विदेशी सामान आयात गरे वापत डलरमा रकम भुक्तानी गर्नुपर्ने भएकाले नेपालले ठुलो घाटा व्यहोर्छ ।

उत्पादन लागत बढ्दै गए र तेलको मूल्य पनि लगातार बृद्दी हुँदै गए यसले मुलुककै आर्थिक बृद्दीमा समेत असर पर्ने शर्माको भनाइ छ ।

Basemark is a new brand in K town that kicked off around 2 and a half months ago. The brand targets fashionistas in the lookout for quality clothes available in limited budget.  Besides selling a wide range of garments to the female population aged 13 to 35, Basemark also boasts an in-house stylist, Reenu Waiba, who helps the clients to find fashionable outfits.

During a recent visit to the store, Waiba guides us through two trendy sets of clothing that anyone can pull off. The first one is a casual day look for the fall season.

She has styled an animal print full sleeved top with a pair of black skort – a combination of shorts and skirt. The black slip ons gives this outfit a casual look and Waiba suggest swapping them for ankle booties or heels for an occasion where you have to show up looking more dressed up.

The second set is something that is more suitable for formal events or night outs. She recommends a long cocktail dress in a royal blue color to be carried with a chic black handbag. The pointed black slide ons with the fur detail add a sophisticated touch to the whole look. This ensemble the epitome of classic and sexy meshed into one.